Con cua biển, đặc biệt là cua Cà Mau, từ lâu đã trở thành một biểu tượng ẩm thực và văn hóa đặc sắc của miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Với hơn 15 năm gắn bó, khám phá và kinh doanh cua Cà Mau, tôi đã có cơ hội gặp gỡ nhiều “cao nhân” trong lĩnh vực này – từ các chuyên gia, nghệ nhân dân gian đến những người cả đời sống chung với cua. Qua những câu chuyện họ kể, tôi đã thu thập được không ít điều thú vị về loài cua đực, cua cái, cua mẹ, và cả cua thịt Cà Mau trứ danh. Hôm nay, tôi xin chia sẻ lại những câu chuyện ấy để bạn đọc cùng khám phá thế giới kỳ diệu của loài cua.

1. Tại Sao Gọi Là “Ngang Như Cua”? Bí Mật Về Cách Di Chuyển Của Cua Biển

Nếu từng nghe câu nói “ngang như cua” trong dân gian, bạn có bao giờ tự hỏi tại sao loài cua biển lại mang đặc điểm này không? Câu trả lời nằm ở cấu trúc cơ thể đặc biệt của chúng. Không giống các loài động vật khác di chuyển tiến hoặc lùi, cua biển bò ngang nhờ cách sắp xếp của các chân và càng. Điều này không chỉ là đặc trưng vật lý mà còn phản ánh tính cách kiên định của loài cua trong tự nhiên.

Một câu chuyện thú vị mà tôi được nghe từ các nhà vuông nuôi cua ở Cà Mau là về sự “cứng đầu” của cua Cà Mau. Khi một con cua đã quyết định rời bỏ nơi ở cũ để theo con nước ra ngoài, nó sẽ không bao giờ quay lại. Các nhà vuông từng làm thí nghiệm: đánh dấu một con cua đã bò ra khỏi miệng thoát nước của vuông nuôi, sau đó thả nó trở lại vuông ở vị trí xa nhất. Nhưng chỉ sau một ngày, con cua ấy lại tìm cách bò ra ngoài, nhất quyết không ở lại nơi nó đã từ bỏ. Điều này cho thấy bản tính kiên định, không chịu quay đầu của loài cua biển.

Hơn nữa, cua Cà Mau còn sở hữu khả năng tái sinh đáng kinh ngạc. Nếu bị đứt càng hay chân, chúng có thể mọc lại sau một thời gian. Chính vì thế, người ta thường nói rằng cua chẳng sợ gì, bởi chúng luôn có cách để “hồi sinh”. Đây cũng là lý do khiến cua thịt Cà Mau luôn được săn đón – thịt chắc, ngon và đầy sức sống.

2. Con Cua Đực Chung Tình – Sự Thật Hay Chỉ Là Huyền Thoại?

Trong dân gian, câu chuyện về cua đực suốt đời chung tình đã trở thành một truyền thuyết nổi tiếng. Người ta kể rằng, vua nước Sở từng vi hành để tìm hiểu lòng dạ con người, và hình ảnh cua đực ôm chặt cua cái đã khiến ông tin rằng loài cua là biểu tượng của sự chung thủy. Nhưng liệu điều này có đúng với thực tế? Hãy cùng tôi khám phá sự thật về cua đực qua những gì tôi chứng kiến tại vùng đất Cà Mau.

Khi đến các trại giống cua hoặc vuông nuôi sinh thái ở Cà Mau, bạn sẽ bắt gặp cảnh tượng đặc biệt: cua đực ôm chặt cua cái không rời. Nhìn qua, ai cũng nghĩ rằng đây là biểu hiện của tình yêu mãnh liệt. Tuy nhiên, sự thật lại mang tính sinh học hơn là lãng mạn. Trong tự nhiên, cua đực chỉ “chung tình” trong một khoảng thời gian ngắn để duy trì nòi giống.

Cụ thể, khi cua cái đạt đến giai đoạn yểm vuông (chuẩn bị lột vỏ để trở thành cua mẹ), cua đực sẽ chọn một “nàng” để kết đôi. Trong vài giờ ngắn ngủi sau khi cua cái lột vỏ, cua đực phải ôm chặt và hoàn thành quá trình giao phối. Nếu bỏ lỡ thời điểm này, cua cái sẽ không mang phôi thai (gạch), và việc duy trì giống loài sẽ thất bại. Vì vậy, cua đực không rời cua cái trong giai đoạn này không phải vì tình yêu, mà là để đảm bảo sự sống cho thế hệ sau.

Sau khi giao phối xong, cua đực sẽ rời đi và tiếp tục hành trình của mình, chẳng còn “chung tình” như lời đồn. Vậy nên, có thể nói cua đực không chung thủy suốt đời, mà chỉ “mê tình” trong khoảnh khắc! Điều này cũng lý giải tại sao cua thịt Cà Mau từ cua đực thường mập mạp, chắc thịt – chúng dành sức lực để chinh phục và duy trì giống nòi.

3. Cua Mẹ – Biểu Tượng Của Sự Hy Sinh Và Tình Yêu Thương Con

Trong số các câu chuyện về cua Cà Mau, câu chuyện về cua mẹ có lẽ là cảm động nhất. Tôi từng nghe “Vua cua giống” – ông Tư Khắp – một người có hàng chục năm kinh nghiệm nuôi cua ở Cà Mau, kể lại bí mật tự nhiên đầy xúc động này. Theo ông, cua mẹ là loài động vật yêu thương con nhất trong tự nhiên, sẵn sàng hy sinh mạng sống để bảo vệ thế hệ sau.

Khi cua mẹ đẻ trứng và nở ra cua con, nó phải bơi liên tục trong khoảng 10 ngày mà không ăn uống. Mục đích là để đưa cua con đến những vùng nước phù hợp, giúp chúng thích nghi và tồn tại trong môi trường khắc nghiệt. Ông Tư Khắp giải thích rằng, cua con vừa nở rất yếu ớt, cần thay đổi môi trường nước liên tục để sống sót. Trong quá trình này, cua mẹ kiệt sức và thường chết đi sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Có thể nói, để mang lại sự sống cho con, cua mẹ phải đánh đổi chính mạng sống của mình.

Câu chuyện này không chỉ là một bí mật tự nhiên mà còn là nguồn cảm hứng để ông Tư Khắp tìm ra công thức tạo giống cua thành công. Nhờ đó, ngày nay chúng ta có thể thưởng thức những con cua thịt Cà Mau thơm ngon, béo bùi, mang đậm hương vị của vùng đất cuối trời Nam.

Cua Cà Mau – Hơn Cả Một Đặc Sản

Những câu chuyện về cua biển, cua Cà Mau, cua đực, cua cái, và cua mẹ không chỉ là những giai thoại dân gian mà còn là minh chứng cho sự kỳ diệu của tự nhiên. Từ cách bò ngang kiên định, “tình chung” ngắn ngủi của cua đực, đến sự hy sinh cao cả của cua mẹ, loài cua mang trong mình những bài học sâu sắc về cuộc sống.

Nếu có dịp ghé thăm Cà Mau, đừng quên thưởng thức cua thịt Cà Mau – món đặc sản nổi tiếng với thịt chắc, gạch béo, đậm đà. Hơn cả một món ăn, đó là câu chuyện về hành trình sống, sinh tồn và tình yêu thương của loài cua biển. Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm góc nhìn mới mẻ và yêu thích hơn về loài cua – một biểu tượng không thể thiếu của vùng đất Cà Mau.

Chia sẻ của anh Văn Cua - CEO Cua Ngon

Xem thêm Hướng dẫn chế biến món cua tại Cua Ngon- Hương vị Đất Mũi:

• Hướng dẫn chế biến món xôi cua Cà Mau tuyệt ngon​
• Hướng dẫn chế biến các món từ Cua Cà Mau phần 2​
• Bí quyết nấu món cua sốt trứng muối cực đỉnh​
• Hướng dẫn chế biến món Cua Rang Me: Món ăn đậm chất ẩm thực Phương Nam​
• Hướng Dẫn Nấu Món Trứng Hấp Thịt Cua: Một Món Ăn Đơn Giản Nhưng Đậm Đà​
• Cua Cà Mau nướng, luộc, hấp những món dân dã nhiều người thích 
• Khám Phá Cua Biển Cà Mau: Cua Đực Chung Tình, Cua Mẹ Hy Sinh